Een scheiding is geen plotselinge beslissing, maar vaak het resultaat van een langdurig proces. In dit artikel bespreken we wanneer je zou kunnen of moeten scheiden, welke rechten je hebt en welke ondersteuning er beschikbaar is – van een pro deo advocaat tot bijstand na scheiding.
Lees deze complete gids en ontdek de signalen, procedures en hulp die je nodig hebt.
🧭 Wanneer besluit je te scheiden?
Een huwelijk beëindigen doe je niet zomaar. Vaak gaan hier maanden of zelfs jaren van twijfel aan vooraf. Signalen die kunnen wijzen op een naderende scheiding zijn:
- Steeds terugkerende ruzies zonder oplossing
- Emotionele afstand of eenzaamheid binnen de relatie
- Gebrek aan vertrouwen of respect
- Het gevoel dat je niet meer samen vooruit kunt
👉 Tip: Twijfel je? Overweeg een gesprek met een relatietherapeut of mediator om helderheid te krijgen.
📅 Wanneer kan je officieel scheiden?
Je kunt in Nederland op elk moment scheiden. Er is geen minimale duur voor een huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Voorwaarden voor scheiding:
- Je dient altijd een verzoek in via een advocaat
- Bij een gezamenlijk verzoek regel je het samen via één advocaat
- Bij eenzijdige scheiding doet één partner het verzoek – ook zonder instemming van de ander
💡 Zelfs als je kort getrouwd bent, kun je direct een scheiding aanvragen.
⚠️ Wanneer moet je scheiden?
Er is geen vaste regel voor wanneer je moet scheiden, maar er zijn situaties waarin het verstandig is om serieus over scheiding na te denken:
- Chronisch ongelukkig zijn in je relatie
- Onveiligheid – fysiek of emotioneel
- Volledige afwezigheid van liefde of respect
- Aanhoudende spanningen die ook invloed hebben op de kinderen
🔎 Vraag jezelf eerlijk af: is dit huwelijk nog gezond, of houd ik iets in stand dat mij (en de kinderen) schaadt?
🤝 Wanneer bijstand aanvragen bij scheiding?
Bij scheiding verandert je financiële situatie drastisch. Als je na de scheiding onvoldoende inkomen hebt, kun je een bijstandsuitkering aanvragen via de gemeente.
Belangrijke voorwaarden:
- Je woont officieel alleen (uitgeschreven van het gezamenlijke adres)
- Je hebt geen (of weinig) inkomen of vermogen
- Je moet aantonen dat je onvoldoende alimentatie of toeslagen ontvangt
- Je bent verplicht om werk te zoeken of een traject te volgen
📄 Zorg dat je alle scheidingsdocumenten bij de aanvraag kunt overleggen.
💶 Wanneer heb je recht op bijstand na scheiding?
Je hebt recht op bijstand als je:
- Geen toereikende inkomsten of partneralimentatie ontvangt
- Uitgeschreven bent van het gezamenlijke adres
- Niet beschikt over spaargeld boven het bijstandsvermogen
- Bereid bent actief werk te zoeken
Let op: partneralimentatie telt mee als inkomen en kan invloed hebben op je recht op bijstand.
⚖️ Wanneer pro deo advocaat bij echtscheiding?
Als je inkomen en vermogen onder een bepaalde grens liggen, kun je in aanmerking komen voor een pro deo advocaat (gesubsidieerde rechtsbijstand).
Voorwaarden:
- Je inkomen ligt onder de landelijke inkomensgrens (bijv. bijstandsniveau)
- Je bezit weinig of geen spaargeld of vermogen
- Je betaalt een eigen bijdrage die afhankelijk is van je situatie
📝 Een erkende advocaat of mediator vraagt dit aan bij de Raad voor Rechtsbijstand.
👩⚖️ Wanneer heb je recht op een pro deo advocaat?
Je hebt recht op een pro deo advocaat bij echtscheiding als je:
- Een laag inkomen en vermogen hebt
- Niet in staat bent om zelf juridische kosten te betalen
- De aanvraag doet via een erkende rechtshulpverlener
- De scheiding niet misbruikt om een ander te benadelen
⛔ Misbruik van deze regeling – bijvoorbeeld voor wraak – leidt tot afwijzing.
🛏️ Wanneer scheiden van tafel en bed?
Scheiden van tafel en bed is een bijzondere vorm van scheiding waarbij je nog wettelijk getrouwd blijft, maar apart leeft.
Wanneer kies je hiervoor?
- Bij religieuze of culturele bezwaren tegen echtscheiding
- Om fiscale of verzekeringsvoordelen te behouden
- Als stap vóór een officiële scheiding
➡️ Dit proces verloopt via de rechtbank en vereist ook een advocaat.
💬 Veelgestelde vragen (FAQ)
Kan ik scheiden zonder advocaat?
Nee. Een scheiding in Nederland verloopt altijd via de rechtbank met een advocaat.
Wat kost een pro deo advocaat?
Afhankelijk van je inkomen betaal je een eigen bijdrage van ca. € 59 tot € 199.
Wanneer kom ik in aanmerking voor bijstand na scheiding?
Als je geen of onvoldoende inkomen hebt én niet genoeg alimentatie ontvangt.
Is scheiden van tafel en bed nog actueel?
Het komt minder vaak voor, maar wordt nog gebruikt om religieuze of fiscale redenen.
